Wyrokiem z dnia 30.11.2016 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych (niestety wydziały się połączyły i nie ma już ,,szczęśliwej” VII), sygn. akt sprawy: VI U 134/16 zmienił zaskarżoną decyzję ZUS i przyznał mojemu klientowi prawo do świadczenia przedemerytalnego. Jakie warunki należy spełnić by świadczenia otrzymać, i dlaczego decyzje ZUS mogą byś skutecznie podważane w Sądzie?
Przede wszystkim musimy spełniać wymogi z art. 2 ustawy o świadczeniach przedemerytalnych:
Art. 2
- Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje osobie, która:
1) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 56 lat – kobieta oraz 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
2) do dnia rozwiązania stosunku pracy lub stosunku służbowego z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy zwanej dalej “ustawą o promocji zatrudnienia”, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna oraz posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 30 lat dla kobiet i 35 lat dla mężczyzn, lub
3) do dnia ogłoszenia upadłości prowadziła nieprzerwanie i przez okres nie krótszy niż 24 miesiące pozarolniczą działalność, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych zwanej dalej “ustawą o systemie ubezpieczeń społecznych”, i za ten okres opłaciła składki na ubezpieczenia społeczne oraz do dnia ogłoszenia upadłości ukończyła co najmniej 56 lat – kobieta i 61 lat – mężczyzna i posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
4) zarejestrowała się we właściwym powiatowym urzędzie pracy w ciągu 30 dni od dnia ustania prawa do renty z tytułu niezdolności do pracy, pobieranej nieprzerwanie przez okres co najmniej 5 lat, i do dnia, w którym ustało prawo do renty, ukończyła co najmniej 55 lat – kobieta oraz 60 lat – mężczyzna i osiągnęła okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, lub
5) do dnia rozwiązania stosunku pracy z przyczyn dotyczących zakładu pracy, w rozumieniu przepisów ustawy o promocji zatrudnienia, w którym była zatrudniona przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiada okres uprawniający do emerytury, wynoszący co najmniej 35 lat dla kobiet i 40 lat dla mężczyzn, lub
6) do dnia 31 grudnia roku poprzedzającego rozwiązanie stosunku pracy lub stosunku służbowego, z powodu likwidacji pracodawcy lub niewypłacalności pracodawcy, w rozumieniu przepisów o ochronie roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy, u którego była zatrudniona lub pozostawała w stosunku służbowym przez okres nie krótszy niż 6 miesięcy, posiadała okres uprawniający do emerytury wynoszący co najmniej 34 lata dla kobiet i 39 lat dla mężczyzn.
- Za okres uprawniający do emerytury, o którym mowa w ust. 1, uważa się okres ustalony zgodnie z przepisami art. 5 – 9, art. 10 ust. 1 i art. 11 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, zwanej dalej “ustawą o emeryturach i rentach z FUS”.
- 3. Świadczenia przedemerytalne przysługuje osobie określonej w ust. 1 po upływie co najmniej 180 dni pobierania zasiłku dla bezrobotnych, o którym mowa w ustawie o promocji zatrudnienia, jeżeli osoba ta spełnia łącznie następujące warunki:
1) nadal jest zarejestrowana jako bezrobotna;
2) w okresie pobierania zasiłku dla bezrobotnych nie odmówiła bez uzasadnionej przyczyny przyjęcia propozycji odpowiedniego zatrudnienia lub innej pracy zarobkowej, w rozumieniu ustawy o promocji zatrudnienia, albo zatrudnienia w ramach prac interwencyjnych lub robót publicznych;
3) złoży wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego w terminie nieprzekraczającym 30 dni od dnia wydania przez powiatowy urząd pracy dokumentu poświadczającego 180-dniowy okres pobierania zasiłku dla bezrobotnych.
Prawo do świadczenia przedemerytalnego przysługuje również osobom, o których mowa w art. 6 ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest po spełnieniu warunków, o których mowa w ust. 3.
Przesłanki spełnienia świadczenia są ujęte w mojej ocenie w sposób dość nieprzejrzysty, przy tym pojawiają się różne możliwości interpretacyjne w zakresie niektórych z nich.
W szczególności może pojawić się problem braku wymaganych lat stażu pracy, albo też ZUS kwestionować będzie wystąpienie określonego okresu pracy. W takim przypadku zachodzi konieczność złożenia odpowiednio uargumentowanego i uzasadnionego odwołania do Sądu (za pośrednictwem ZUS), z jednoczesnym wskazaniem środków dowodowych.
W tym miejscu warto wskazać, że możliwe jest również wykazywanie, że mimo, iż nie mieliśmy zawartej umowy o pracę, a umowę nazwaną ,,o świadczenie usług”, ,,zlecenia” itp. – to jednak faktycznie świadczyliśmy pracę w warunkach umowy o pracę, a więc okres pracy na podstawie w/w umowy winien zostać uwzględniony przy ustalaniu spełnienia przesłanek do świadczenia przedemerytalnego. Więcej pisałem o tym tu.
Nadto, czasami ubezpieczony musi podjąć dodatkowe działania w celu uzyskania świadczenia. Jak wskazał Sąd Apelacyjny w Szczecinie ,,Nie budzi żadnych wątpliwości, że osoby ubiegające się o świadczenie przedemerytalne, które prowadziły działalność gospodarczą, muszą legitymować się postanowieniem sądowym w przedmiocie ogłoszenia upadłości tej działalności. Jeżeli strona nie spełnia tego warunku, to jej wniosek o przyznanie świadczenia przedemerytalnego nie może zostać uwzględniony.” (Wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 13 września 2016 r. III AUa 984/15).
Częstokroć pojawiają się również niuanse niezrozumiałe dla ubezpieczonego, a wykorzystywane przez ZUS w celu wydania decyzji o odmowie przyznania świadczenia np. jak wskazał SN czas odbywania zasadniczej służby wojskowej w okresie obowiązywania art. 125 ust. 1 ustawy z dnia 26 listopada 1967 r. o powszechnym obowiązku obrony Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej w brzmieniu ustalonym w jednolitym tekście (Dz.U. z 1984 r. Nr 7, poz. 31) do zmiany tego przepisu z dniem 9 grudnia 1991 r. zalicza się – na warunkach określonych w tym przepisie – do okresu zatrudnienia w pełnym wymiarze czasu pracy w zakładach wymienionych w załącznikach nr 2 i 3 do ustawy z dnia 19 czerwca 1997 r. o zakazie stosowania wyrobów zawierających azbest (t.j. Dz.U. z 2004 r. Nr 3, poz. 20 ze zm.), wymaganego do nabycia prawa do świadczenia przedemerytalnego, o którym mowa w art. 6 ust. 1 tej ustawy w związku z art. 2 ustawy z dnia 30 czerwca 2004 r. o świadczeniach przedemerytalnych (t.j. Dz.U. z 2013 r. poz. 170 ze zm.). (Uchwała Sądu Najwyższego – Izba Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych z dnia 14 lipca 2016 r., III UZP 9/16).
Tak jak się wydaje podstawowe pojęcie dla uzyskania świadczeń jak okres zatrudnienia u pracodawcy również podlega interpretacji tj. czy musiał to być okres składkowy, nieskładkowy, czy też inny okres usprawiedliwionej nieobecności w pracy?
Ponadto, czy podjęcie pracy na podstawie umowy zlecenia po stracie pracy, a przed zarejestrowaniem w PUP może pozbawiać prawa do świadczenia?
Powyższe stanowi tylko przykład licznych zagadnień prawnych, które pojawiają się w w/w zakresie, a które zgodnie z moją wiedzę nie doczekały się aktualnej monografii.
Oprócz niuansów prawnych, pojawiają się również kwestie dotyczące stanów faktycznych, oraz konieczności odpowiedniego przeprowadzenia postępowania dowodowego w sprawie, tak by zapewnić, że stan faktyczny w sprawie zostanie ustalony w sposób należyty i zgodny z rzeczywistością.
W przypadku, gdybyś potrzebował porady prawnej w w/w lub innym zakresie lub, też chciał zlecić poprowadzenie sprawy sądowej, w tym z odwołania od decyzji ZUS/KRUS lub o zapłatę przeciwko pracodawcy/z odwołania od wypowiedzenia lub rozwiązania umowy o pracę, zachęcam do kontaktu.
