Regulacja dotycząca wysokości emerytur kobiet rocznika 53’ przysporzyła nie lada emocji niejednej ubezpieczonej starającej się o wyższe świadczenie – de facto świadczenie zgodne z przepisami prawa. Ustawodawca już po ukształtowaniu się korzystnej linii orzeczniczej dla ubezpieczonych wydał w tym zakresie ustawę…
Początek.
Wyrokiem z dnia 6 marca 2019 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji.
W niniejszym postępowaniu Trybunał zbadał kwestię dopuszczalności posłużenia się przez ustawodawcę mechanizmem obliczania podstawy emerytury powszechnej z potrąceniem kwot pobieranej przez ubezpieczonych wobec kobiet urodzonych w 1953 r. wcześniejszej emerytury, a przez co zgodności tego postępowania z art. 2 Konstytucji.
W konsekwencji uznania w/w regulacji za niezgodną z Konstytucją ustawodawca Ustawą z dnia 19.06.2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz.U. z 2020 poz. 1222), która weszła w życie 10.07.2020 r., wprowadził nowelizację, która pozwoli na przeliczenie świadczeń emerytów urodzonych w 1953 r. na korzystniejszych zasadach.
Ustawa mająca wykonać wyrok Trybunału Konstytucyjnego
Ustawodawca uchwalił ustawę z dnia 19 czerwca 2020 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
Zgodnie z wprowadzonymi zmianami, kwotę emerytury powszechnej przyznanej na podstawie art. 24 ustawy emerytalnej ubezpieczonemu urodzonemu w 1953 r., który wcześniej pobierał emeryturę wymienioną w art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej na podstawie wniosku złożonego przed dniem 01.01.2013 r. ustala się ponownie bez pomniejszania o kwoty pobranej emerytury wcześniejszej.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych ponownie ustala wysokość emerytury i w przypadku wyliczenia wyższej wysokości dokonuje wyrównania za lata poprzednie (tj. od 2013 r.). z uwzględnieniem waloryzacji. Jednakże, waloryzacja emerytur jest określonym mechanizmem zwiększania nominalnej wartości świadczeń z powodu utraty ich realnej wartości, która wynika głównie z inflacji. Taką waloryzację właściwy Zakład Ubezpieczeń Społecznych dokonuje co rok (art. 88 i 89 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.).
Czy ZUS wypłacać będzie odsetki od przyznanych świadczeń?
ZUS odmawiać będzie wypłaty tych świadczeń, jak przypuszczam argumentując, że w świetle treści ustawy zmieniającej ZUS winien wydać decyzję ustalającą ponowną wysokość emerytury w dniu przypadającym po dniu w którym nastąpił upływ 6 miesięcznego terminu (do wydania z urzędu decyzji) tj.12 stycznia 2021 r.
Czy stanowisko ZUS jest prawidłowe?
Na kanwie powyższego warto zastanowić się nad wypłatą przez ZUS odsetek za opóźnienie począwszy od momentu nabycia prawa do emerytury, tj. od 2013 r.
Zgodnie z zasadą, iż przepis uznany przez TK za niekonstytucyjny ma taki charakter od samego początku, tj. od dnia jego wejścia w życie (tak m.in.: I CSK 379/08, II OSK 1745/07)
Stanowisko takie zakłada, że skoro przepis uznany za sprzeczny z Konstytucją – właśnie ze względu na swoją niekonstytucyjność i to istniejącą od początku uchwalenia – nie może być w konkretnych sprawach stosowany, to w konsekwencji koniecznym jest usunięcie skutków niekonstytucyjnego przepisu. Następstwem uznania przepisu za niekonstytucyjny – w dacie jego stosowania przez organ rentowy – jest ustalenie, że poddane kontroli czynności organu rentowego, zostały podjęte z naruszeniem prawa i to naruszenie należy uznać za błąd organu rentowego, co przesądza o odpowiedzialności Zakładu Ubezpieczeń Społecznych (por. również wyrok Sądu Najwyższego z dnia 17 marca 2011 r., I UK 332/10).
(Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 10 stycznia 2014 r., III UZP 3/13)
Z uzasadnienia SA:
Odnosząc się natomiast do kwestii odsetek, Sąd Apelacyjny podkreślił, że generalny obowiązek wypłaty odsetek od nieterminowego ustalenia prawa lub spóźnionej jego wypłaty ma oparcie w konstytucyjnej zasadzie równego traktowania obywateli w państwie prawa (art. 2 i 32 Konstytucji RP), a ponadto wynika z ustawowej zasady równego traktowania ubezpieczonych (art. 2a i art. 122 ust. 3 pkt 1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych), a także jest pozytywnie unormowany w art. 14 Konwencji o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności i w Artykule 1 Protokołu Pierwszego – dot. prawa do poszanowania mienia.
Wskazać należy również na takie stanowisko prezentowane przez przedstawicieli doktryny prawa:
,,Dlatego też, należy uznać, iż błędy wywołane wadliwymi przepisami prawa oraz decyzje ostateczne uznane za bezprawne nie mogą stanowić usprawiedliwienia dla pozbawienia ubezpieczonych należnych świadczeń, a ponadto, stanowi to przykład nieprawidłowego działania organu rentowego, za które organ ten ponosi odpowiedzialność. Jednakże, orzecznictwo powszechne nie jest jednolite w tym przedmiocie.” (Wantoch-Rekowski Jacek (red.), Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz Wantoch-Rekowski Jacek (red.), Ustawa o systemie ubezpieczeń społecznych. Komentarz Opublikowano: LEX 2015).
Czy można walczyć o odsetki z ZUS?
W konsekwencji powyższego, pomimo wydania w tym zakresie ustawy, która precyzyjnie nie reguluje kwestii odsetek, a jedynie wskazuje termin wydania decyzji z urzędu w mojej ocenie nie można uznać by ustawa nowelizująca miała charakter kompleksowy. Z winy bowiem działania organów państwa – nie obywatela – doszło do zbyt późnego i niezasadnego niewypłacenia należnego mu świadczenia, co winno łączyć się z obowiązkiem uiszczenia odsetek przez ZUS.
Zakład Ubezpieczeń Społecznych w praktyce często sam nawet nie rozstrzyga o odsetkach. Niejednokrotnie trzeba wystąpić z pismem zobowiązującym do ich wypłaty. Jeśli zaś w odpowiedzi przyjdzie niekorzystna decyzja z ZUS w tym zakresie, warto rozważyć złożenie odwołania od decyzji ZUS w tym zakresie.
Zainteresowanych zachęcam również do zapoznania się z postem:
KONTAKT Z KANCELARIĄ – PORADY PRAWNE, PROWADZENIE SPRAW SĄDOWYCH I PRZED ORGANAMI ADMINISTRACJI
Jeśli chciałbyś uzyskać poradę prawną, lub też zlecić poprowadzenie sprawy sądowej, reprezentowanie Ciebie w postępowaniu przed organami administracji, w w/w zakresie, lub w szczególności w sprawie przeciwko: ZUS, KRUS, lub Twojej jako pracownika, pracodawcy, w zakresie między innymi:
- odwołania od decyzji ZUS, w sprawie: prawa do emerytury w tym prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, o rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną, rentę szkoleniową, podleganie ubezpieczeniu społecznemu, niepodleganie ubezpieczeniu społecznemu, jako pracownik, zleceniobiorca, przedsiębiorca itd., w sprawie kwalifikacji umów o dzieło, o umorzenie należności ZUS, świadczenia przedemerytalne, uzyskanie prawa do układu ratalnego, o zasiłek macierzyński, zasiłek chorobowy, inne świadczenia z ZUS, Odwołania od decyzji KRUS, itp.
- w sprawie z zakresu prawa pracy: z odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę, odwołania od rozwiązania umowy o pracę, o wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, zapłatę odprawy, zapłatę ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, sprostowanie świadectwa pracy, itp.
zachęcam do kontaktu, jak również zachęcam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii w zakresie prowadzenia spraw: rodzinnych, spadkowych, z zakresu dochodzenia roszczeń (windykacji).
