Jak się wydaje ciężka praca to powinność pracownika:) a więc nakładanie na niego wielu zadań samo w sobie nie powinno stanowić mobbingu, gdyż mieści się w zakresie pracowniczego podporządkowania. Czy aby jednak zawsze? – o tym w niniejszym poście….
Tytułem wstępu należy wskazać, iż w toku postępowania sądowego pracownik winien wykazać wszystkie przesłanki mobbingu, które zdefiniowane są w art. 94 (3) par. 2 Kodeksu pracy (przepis poniżej), przesłanki te zostały doprecyzowane w licznych orzeczeniach Sądu Najwyższego Izby Pracy oraz Sądów Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
Przy tym nie zawsze dane zachowanie mimo odczuć pracownika może zostać uznane za mobbing w świetle dość licznych przesłanek mobbingu zawartych w Kodeksie pracy, w takim przypadku warto rozważyć wniesienia powództwa o naruszenie dóbr osobistych.
Art. 943 Kodeksu pracy
- 1. Pracodawca jest obowiązany przeciwdziałać mobbingowi.
- 2. Mobbing oznacza działania lub zachowania dotyczące pracownika lub skierowane przeciwko pracownikowi, polegające na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, wywołujące u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej, powodujące lub mające na celu poniżenie lub ośmieszenie pracownika, izolowanie go lub wyeliminowanie z zespołu współpracowników.
- 3. Pracownik, u którego mobbing wywołał rozstrój zdrowia, może dochodzić od pracodawcy odpowiedniej sumy tytułem zadośćuczynienia pieniężnego za doznaną krzywdę.
- 4. Pracownik, który wskutek mobbingu rozwiązał umowę o pracę, ma prawo dochodzić od pracodawcy odszkodowania w wysokości nie niższej niż minimalne wynagrodzenie za pracę, ustalane na podstawie odrębnych przepisów.
- 5. Oświadczenie pracownika o rozwiązaniu umowy o pracę powinno nastąpić na piśmie z podaniem przyczyny, o której mowa w § 2, uzasadniającej rozwiązanie umowy.
Warto wskazać, że uznanie określonego zachowania za mobbing nie wymaga ani stwierdzenia po stronie mobbera działania ukierunkowanego na osiągnięcie celu (zamiaru), ani wystąpienia skutku. Wystarczy, że pracownik był obiektem oddziaływania, które według obiektywnej miary może być ocenione za wywołujące jeden ze skutków określonych w art. 943 § 2 KP. (vide, Postanowienie Sądu Najwyższego – Izba Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 31 stycznia 2019 r. III PK 60/18).
Nadto, należy wskazać, że wydawanie przez pracodawcę zgodnych z prawem poleceń dotyczących pracy nie stanowi, co do zasady, naruszenia godności pracownika, nie może być uznane za nierówne traktowanie, dyskryminowanie lub mobbing (wyr. SN z 8.12.2005 r., I PK 103/05, MoPr 2006, Nr 6, s. 311). Pracodawca jest bowiem uprawniony do ich wydania zgodnie z przepisami prawa pracy, a niewątpliwie zadaniem pracownika jest wykonywanie pracy w interesie pracodawcy, który również, co niewątpliwie chciałby by pracownik wykonał jej jak najwięcej:)
Podkreślenia wymaga, że charakterystyczną cechą mobbingu jest uporczywość i długotrwałość działania sprawcy lub sprawców.
Długotrwałość zachowań uznawanych za mobbing należy rozpatrywać jednocześnie z ich uporczywością, która rozumiana jest jako znaczne nasilenie złej woli ze strony mobbera.
Uporczywość oznacza rozciągnięcie w czasie, stale powtarzane i nieuchronne z punktu widzenia ofiary zachowania, które są uciążliwe i mają charakter ciągły. Natomiast nękanie oznacza trapienie, niepokojenie kogoś, nie dawanie chwili spokoju, jak też ustawiczne dręczenie, niepokojenie czy też dokuczanie komuś – wyrządzanie przykrości (wyr. SN z 20.10.2016 r., I PK 243/15, Legalis).
Odnośnie katalogu zachowań mobbingujących, ustawodawca przewidział ich otwarty katalog, nie jest przy tym możliwe wymienienie wszystkich zachowań, które mogą wchodzić w zakres zachowań mobbingujących, przykładowo zachowania można wskazać poniżej za komentatorem:
,,Są to:
1)oddziaływania zaburzające możliwości komunikowania się:
a) ograniczanie przez przełożonych i współpracowników możliwości wypowiadania się,
b) stałe przerywanie wypowiedzi,
c) reagowanie na uwagi krzykiem lub głośnym wymyślaniem i pomstowaniem,
d) ciągłe krytykowanie wykonywanej pracy i życia prywatnego,
e) napastowanie przez telefon,
f) werbalne i pisemne groźby i pogróżki,
g) ograniczanie kontaktu przez poniżające, upokarzające gesty i spojrzenia,
h) różnego rodzaju aluzje, bez jasnego wyrażanie się wprost;
2) oddziaływania zaburzające relacje społeczne:
a) unikanie rozmów z ofiarą,
b) niedawanie możliwości odezwania się,
c) odizolowanie miejsca pracy,
d)zabronienie kolegom rozmów z ofiarą,
e)traktowanie “jak powietrze”;
3) działania mające na celu zaburzyć społeczny odbiór osoby – ataki na reputację:
a) mówienie źle za plecami danej osoby,
b) rozsiewanie plotek,
c) podejmowanie prób ośmieszenia,
d) sugerowanie choroby psychicznej,
e) kierowanie na badanie psychiatryczne,
f) wyśmiewanie niepełnosprawności czy kalectwa,
g) parodiowanie sposobu chodzenia, mówienia lub gestów w celu ośmieszenia osoby,
h) nacieranie na polityczne albo religijne przekonania,
i) żarty i prześmiewanie życia prywatnego,
j) wyśmiewanie narodowości,
k) zmuszanie do wykonywania prac naruszających godność osobistą,
l) fałszywe ocenianie zaangażowania w pracy,
ł) kwestionowanie podejmowanych decyzji,
m) wołanie na ofiarę, używając sprośnych przezwisk lub innych, mających ją poniżyć wyrażeń,
n) zaloty lub słowne propozycje seksualne;
4) działania mające wpływ na jakość sytuacji życiowej i zawodowej:
a) niedawanie ofierze żadnych zadań do wykonania,
b) odbieranie prac zadanych wcześniej do wykonania,
c) zlecanie wykonania prac bezsensownych,
d) dawanie zadań poniżej jego umiejętności,
e) zarzucanie wciąż nowymi pracami do wykonania,
f) polecenia wykonywania obraźliwych dla ofiary zadań,
g) dawanie zadań przerastających możliwości i kompetencje ofiary w celu jej zdyskredytowania;
5) działania mające szkodliwy wpływ na zdrowie ofiary:
a) zmuszanie do wykonywania prac szkodliwych dla zdrowia,
b) grożenie przemocą fizyczną,
c) stosowanie niewielkiej przemocy fizycznej,
d) znęcanie się fizyczne,
e) przyczynianie się do ponoszenia kosztów, w celu zaszkodzenia poszkodowanemu,
f) wyrządzanie szkód psychicznych w miejscu zamieszkania lub miejscu pracy ofiary,
g) działania o podłożu seksualnym.”
(komentarz do Art. 943 KP red. Sobczyk 2018, wyd. 4/Dörre-Kolasa, systemu prawnego Legalis).
Podkreślenia wymaga, że egzekwowanie wykonywania zgodnych z prawem poleceń dotyczących pracy nie jest mobbingiem, o ile jest działaniem w granicach prawa i nie narusza godności pracowników.
Jeżeli jednak te polecenia cechują się uporczywością i długotrwałością oraz zmierzają ku nękaniu i zastraszaniu pracownika, wówczas mogą zostać uznane za mobbing (zob. wyr. SN z 8.12.2005 r., I PKN 103/05, niepubl.). W ocenie SN w konkretnych okolicznościach stosowanie przez pracodawcę mobbingu może polegać także na podejmowaniu działań w granicach jego ustawowych uprawnień (wydawanie poleceń) oraz może dotyczyć wszystkich pracowników.
W KONSEKWENCJI:
Zarzucanie pracą, wysyłanie maili z poleceniami służbowymi do pracownika w dni wolne od pracy, podczas zwolnienia chorobowego i urlopu oraz nieadekwatne rozliczanie ich wykonania, może stanowić mobbing. (VIDE, wyrok Sądu Okręgowego w Lublinie z 20 czerwca 2018 r. (VIII Pa 86/18).
Za nadmierne obciążenie zadaniami jako przejaw mobbingu uznał również Sąd Apelacyjny we Wrocławiu w wyroku z dnia 27 września 2012 r. (III APa 27/12).
Podkreślenia jednak wymaga, że rozważanie wymagają okoliczności każdego przypadku i niestety nie zawsze, gdy w naszej ocenie zadań w pracy jest zbyt wiele:) – a jakże często jest! – jesteśmy mobbingowani.
Jeśli chciałbyś uzyskać poradę prawną, lub też zlecić poprowadzenie sprawy sądowej, reprezentowanie Ciebie w postępowaniu przed organami administracji, w w/w zakresie, lub w szczególności w sprawie przeciwko: ZUS, KRUS, lub Twojej jako pracownika, pracodawcy, w zakresie między innymi:
- odwołania od decyzji ZUS, w sprawie: prawa do emerytury w tym prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, o rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną, rentę szkoleniową, podleganie ubezpieczeniu społecznemu, niepodleganie ubezpieczeniu społecznemu, jako pracownik, zleceniobiorca, przedsiębiorca itd., w sprawie kwalifikacji umów o dzieło, o umorzenie należności ZUS, świadczenia przedemerytalne, uzyskanie prawa do układu ratalnego, o zasiłek macierzyński, zasiłek chorobowy, inne świadczenia z ZUS, Odwołania od decyzji KRUS, itp.
- w sprawie z zakresu prawa pracy: z odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę, odwołania od rozwiązania umowy o pracę, o wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, zapłatę odprawy, zapłatę ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, sprostowanie świadectwa pracy, itp.
zachęcam do kontaktu, jak również zachęcam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii w zakresie prowadzenia spraw: rodzinnych, spadkowych, z zakresu prawa rzeczowego.
