Sąd Najwyższy wyrokiem z dnia 18.01.2022 r. sygn. akt: III USKP 98/21 w związku z wniesioną przeze mnie skargą kasacyjną uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie III Wydziału Pracy i Ubezpieczeń Społecznych. Zagadnieniem prawnym, które pojawiło się w sprawie była kwestia wysokości emerytury ubezpieczonego mężczyzny z rocznika 1953 r…..
WSTĘP
Kwestia prawa do przeliczenia emerytur dla kobiet z rocznika 1953 doczekała się jednoznacznych rozstrzygnięć sądowych, stanowiących pokłosie wyroku Trybunału Konstytucyjnego.
Zgodnie z art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej ,,Jeżeli ubezpieczony pobrał emeryturę częściową lub emeryturę na podstawie przepisów art. 46, 50, 50a, 50e, 184 lub art. 88 ustawy z dnia 26 stycznia 1982 r. – Karta Nauczyciela (Dz.U. z 2018 r. poz. 967), podstawę obliczenia emerytury, o której mowa w art. 24, ustaloną zgodnie z ust. 1, pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę kwot pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.”
ROZSTRZYGNIĘCIE TRYBUNAŁU KONSTYTUCYJNEGO W ODNIESIENIU DO KOBIET Z ROCZNIKA 53
Zgodnie z treścią wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r. (Dz.U. z 2019 r.poz. 539), sygn. akt: P 20/16 art. 25 ust. 1b ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. z 2018 r. poz. 1270oraz z 2019 r. poz. 39), w brzmieniu obowiązującym do 30 września 2017 r., w zakresie, w jakim dotyczy urodzonych w 1953 r. kobiet, które przed 1 stycznia 2013 r. nabyły prawo do emerytury na podstawie art. 46 tej ustawy, jest niezgodny z art. 2 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.
Jak wskazał Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 25 ust. 1 EmRentyFUSU, podstawę jej obliczenia stanowi kwota składek na ubezpieczenie emerytalne oraz kwot środków zaewidencjonowanych na subkoncie ubezpieczonego, prowadzonym przez ZUS. Zasada ta podlega modyfikacji w odniesieniu do ubezpieczonych, którzy przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego pobierali jedno ze świadczeń emerytalnych przewidzianych w ustawie emerytalnej. W takim wypadku – zgodnie z kwestionowanym w pytaniu prawnym art. 25 ust. 1b EmRentyFUSU – podstawę obliczenia emerytury ustaloną zgodnie z zasadą ogólną pomniejsza się o kwotę stanowiącą sumę pobranych emerytur w wysokości przed odliczeniem zaliczki na podatek dochodowy od osób fizycznych i składki na ubezpieczenie zdrowotne.
Istotne znaczenie ma to, że mechanizm ustalania podstawy emerytury powszechnej zgodnie z zasadą przewidzianą w art. 25 ust. 1bEmRentyFUSU obowiązuje od 1 stycznia 2013 r. Ma zatem zastosowanie tylko do pewnej grupy kobiet korzystających z wcześniejszej emerytury – urodzonych w 1953 r. Tylko te ubezpieczone, przechodząc na wcześniejszą emeryturę, osiągnęły powszechny wiek emerytalny już po wejściu w życie kwestionowanego art. 25 ust. 1b EmRentyFUSU.
Kobiety, które zdecydowały się skorzystać z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę, nie wiedziały – w chwili podejmowania tej decyzji – o konsekwencjach, jakie ta decyzja będzie miała w odniesieniu do ich przyszłego świadczenia, czyli emerytury uzyskiwanej po osiągnięciu powszechnego wieku emerytalnego. Gdyby dysponowały wiedzą o tym, że pobieranie wcześniejszej emerytury będzie prowadziło do obniżenia podstawy obliczenia emerytury powszechnej, być może w ogóle nie zdecydowałyby się na skorzystanie z tej możliwości. Osoby te decydowały się na wcześniejszą emeryturę, ufając, że państwo nie zmieni reguł jej postrzegania w odniesieniu do powszechnego świadczenia emerytalnego. Tymczasem reguły te zostały zmodyfikowane nie dając ich adresatom możliwości stosownej reakcji.
Zdaniem Trybunału, wprowadzenie do EmRentyFUSU mechanizmu potrącania kwot pobranych świadczeń z tytułu wcześniejszej emerytury przy obliczaniu podstawy emerytury powszechnej dla kobiet urodzonych w 1953 r. nastąpiło z naruszeniem wynikającej z art. 2Konstytucji zasady zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa. Ubezpieczone, które zdecydowały się przejść na wcześniejszą emeryturę, nie miały – w momencie podejmowania tej decyzji na podstawie obowiązującego wówczas stanu prawnego – świadomości co do skutków prawnych, jakie może ona wywoływać w sferze ich przyszłych uprawnień z tytułu emerytury powszechnej. Nie mogły przewidzieć, że przejście na emeryturę jeszcze przed osiągnięciem powszechnego wieku emerytalnego, będzie wiązało się z pomniejszeniem zgromadzonego kapitału o pobrane świadczenia. Ustawodawca, dokonując zmiany zasad ustalania wysokości emerytury powszechnej w stosunku do kobiet urodzonych w 1953 r., naruszył zatem zasadę lojalności państwa względem obywateli. Wprowadzając nowe, mniej korzystne zasady po rozpoczęciu realizacji uprawnień w zakresie wcześniejszej emerytury, naraził te kobiety na nieprzewidziane skutki, które w istocie stanowiły dla nich pułapkę. Gdyby w momencie podejmowania decyzji o przejściu na taką emeryturę wiedziały, jakie będą tego konsekwencje dla ustalania wysokości emerytury powszechnej, być może nie skorzystałyby z tego uprawnienia. Obowiązkiem ustawodawcy jest określenie skutków finansowych regulacji prawnych i podejmowanie racjonalnych decyzji w oparciu o możliwości finansowe państwa w odpowiedniej perspektywie czasu. Zasada zaufania do państwa i stanowionego przez nie prawa wyklucza możliwość formułowania obietnic bez pokrycia bądź nagłe wycofywanie się państwa ze złożonych obietnic lub ustalonych reguł postępowania. Stanowi to bowiem niedopuszczalne nadużywanie pozycji przez organy władzy względem obywateli (por. wyrok TK z 19 listopada 2008 r., sygn. Kp 2/08, OTK ZU nr 9/A/2008, poz. 157).
ZAGADNIENIE PRAWNE ZAWARTE W SKARDZE KASACYJNEJ
,,Należy wskazać, że powyższe wywody należy uznać również za aktualne do sytuacji ubezpieczonych mężczyzn urodzonych w 1953 roku, brak jest bowiem podstaw prawnych do rozróżniania sytuacji prawnej tych ubezpieczonych oraz kobiet urodzonych w 1953 r. W przypadku mężczyzn urodzonych w 1953 r. i korzystających z wcześniejszej emerytury brak jest więc podstaw do obniżenia następnie podstawy wymiaru emerytury o pobrane wcześniej emerytury, gdyż osoby te decydując się na skorzystanie z emerytury wcześniejszej również nie posiadały wiedzy odnośnie tego jakie i kiedy ustawodawca wprowadzi w zakresie ustalania wysokości emerytury. W stosunku więc również do tej grupy ubezpieczonych ustawodawca nie zachował zasady lojalności, a więc należy przyjąć wykładnię zaskarżonego przepisu taką, iż również w odniesieniu do tej grupy ubezpieczonych brak jest podstaw do obniżenia wysokości emerytury o wcześniej pobrane kwoty emerytur wcześniejszych.”
Powyższe stanowisko zaprezentowałem we wniesionej w sprawie skardze kasacyjnej, które to stanowisko Sąd Najwyższy w całości podzielił.
STANOWISKO SĄDU NAJWYŻSZEGO W SPRAWIE
Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wyroku wskazał, że:
,,należało uznać zarzut skargi kasacyjnej naruszenia art. 25 ust. 1b ustawy emerytalnej za uzasadniony, gdyż Sąd Apelacyjny nie uwzględnił, że skarżący skorzystał z możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę w wieku 55 lat ze względy na pracę w warunkach szczególnych, którą to emeryturę pobierał od dnia (zanonimizowane). Sytuacja prawna skarżącego była więc analogiczna, jak kobiet urodzonych w 1953 r. i powinna mieć do niego odpowiednie zastosowanie wykładnia zaprezentowana w wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 6 marca 2019 r., P 20/16.” (wyrok Sądu Najwyższego z dnia 18 stycznia 2022 r., III USKP 98/21).”
KONTAKT Z KANCELARIĄ – PORADY PRAWNE, PROWADZENIE SPRAW SĄDOWYCH I PRZED ORGANAMI ADMINISTRACJI
Jeśli chciałbyś uzyskać poradę prawną, lub też zlecić poprowadzenie sprawy sądowej, reprezentowanie Ciebie w postępowaniu przed organami administracji, w w/w zakresie, lub w szczególności w sprawie przeciwko: ZUS, KRUS, lub Twojej jako pracownika, pracodawcy, w zakresie między innymi:
- odwołania od decyzji ZUS, w sprawie: prawa do emerytury w tym prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, o rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną, rentę szkoleniową, podleganie ubezpieczeniu społecznemu, niepodleganie ubezpieczeniu społecznemu, jako pracownik, zleceniobiorca, przedsiębiorca itd., w sprawie kwalifikacji umów o dzieło, o umorzenie należności ZUS, świadczenia przedemerytalne, uzyskanie prawa do układu ratalnego, o zasiłek macierzyński, zasiłek chorobowy, inne świadczenia z ZUS, Odwołania od decyzji KRUS, itp.
- w sprawie z zakresu prawa pracy: z odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę, odwołania od rozwiązania umowy o pracę, o wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, zapłatę odprawy, zapłatę ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, sprostowanie świadectwa pracy, itp.
zachęcam do kontaktu, jak również zachęcam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii w zakresie prowadzenia spraw: rodzinnych, spadkowych, z zakresu dochodzenia roszczeń (windykacji).
