BHP – niezapewnienie odpowiednich warunków pracy a odmowa podjęcia pracy przez pracownika

Pracownik może odmówić podjęcia pracy, gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem. W jakich sytuacjach wymienione następuje – o tym w niniejszym poście.

PODSTAWA PRAWNA

Zgodnie z art. 210 par. 1 Kodeksu pracy:

1. W razie gdy warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy i stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika albo gdy wykonywana przez niego praca grozi takim niebezpieczeństwem innym osobom, pracownik ma prawo powstrzymać się od wykonywania pracy, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

2. Jeżeli powstrzymanie się od wykonywania pracy nie usuwa zagrożenia, o którym mowa w § 1, pracownik ma prawo oddalić się z miejsca zagrożenia, zawiadamiając o tym niezwłocznie przełożonego.

21. Pracownik nie może ponosić jakichkolwiek niekorzystnych dla niego konsekwencji z powodu powstrzymania się od pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa w § 1 i 2.

3. Za czas powstrzymania się od wykonywania pracy lub oddalenia się z miejsca zagrożenia w przypadkach, o których mowa w § 1 i 2, pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia.

 

POWSTRZYMANIE SIĘ OD OBOWIĄZKU ŚWIADCZENIA PRACY

Wymagane jest wystąpienie jednocześnie dwóch przesłanek:

1) warunki pracy nie odpowiadają przepisom BHP

2)warunki pracy stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla zdrowia lub życia pracownika.

 

WAŻNE:

O przedmiotowym należy niezwłocznie zawiadomić przełożonego.

Nie uzasadnia powstrzymania się od wykonywania pracy zagrożenie tylko mienia pracownika.

 

JAKIE ZAGROŻENIE UZASADNIA ODMOWĘ ŚWIADCZENIA PRACY?

Zagrożenie musi być realne, rzeczywiste, obiektywnie sprawdzalne, a nie tylko potencjalne, które pośrednio mogłoby ujemnie oddziaływać na zdrowie pracownika (T. Wyka, Powstrzymanie się od wykonywania pracy niebezpiecznej, cz. II, PiZS 1998, Nr 5, s. 23).

Sąd Najwyższy stoi na stanowisku, że pracownik ma prawo powstrzymania się od wykonywania pracy we wskazanym przez pracodawcę pomieszczeniu tylko wówczas, jeżeli warunki pracy nie odpowiadają przepisom bezpieczeństwa i higieny pracy lub stwarzają bezpośrednie zagrożenie dla jego zdrowia lub życia (wyr. SN z 19.1.2000 r., I PKN 488/99, OSNAPiUS 2001, Nr 11, poz. 375)

Przepis art. 210 § 1 KP nie stopniuje zagrożenia. Nie wymaga, aby stopień zagrożenia warunkami pracy dla zdrowia lub życia pracownika albo innych osób był wysoce prawdopodobny, niemalże graniczący z pewnością.

 

PONIŻEJ przykładowy stan faktyczny w którym pracownik powinien odmówić podjęcia pracy:

„Niemniej jednak powód, będąc zaznajomionym z zasadami bhp, posiadając uprawnienia dekarza i stosowne szkolenie z zakresu pracy na wysokości, był w pełni świadomy, że podejmując pracę na wysokości około 7 metrów bez wyposażenia w stosowne środki, zabezpieczające go w razie upadku, potencjalnie naraża się na konsekwencje ewentualnego wypadku.”

Wyrok z dnia 20 lipca 2017 r. Sygn. akt I ACa 1704/16

 

KORONAWIURS A POWSTRZYMANIE SIĘ OD PRACY

Zgodnie z pojawiającym się poglądem sytuacja zagrożenia uzasadniająca odmowę świadczenia pracy może wystąpić, gdy pracodawca  wysyła nas w rejony zagrożone koronawirusem, lub poleca nam kontakt z osobą zarażoną lub objętą kwarantanną. Jednakże sama obawa przed zarażeniem koronawirusem lub inną chorobą zakaźną nie stanowi podstawy do powstrzymania się od wykonywania prac.

W przypadku sytuacji wątpliwych rekomendowałbym zawiadomienie Inspekcji Sanitarnej, która winna ocenić warunki pracy i może podjąć decyzję o zaprzestaniu pracy danego zakładu, ewentualnie zaś wyda odpowiednie zarządzenia mające na celu przywrócenie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy w zakresie tyczącym się epidemii.

KTO NIE MOŻE POWSTRZYMAĆ SIĘ OD WYKONYWANIA PRACY?

Prawo to nie przysługuje również pracownikom, których obowiązkiem jest ratowanie życia ludzkiego lub mienia. Dla tej grupy zawodowej wykonywanie pracy w warunkach zagrożenia życia lub zdrowia stanowi bowiem element ryzyka zawodowego, na które godzą się, podejmując pracę związaną z ratownictwem. Potwierdził to SN w wyr. z 15.5.2001 r. (II UKN 395/00, OSNP 2003, Nr 3, poz. 70) stwierdzając, że personelowi lekarsko-pielęgniarskiemu w zakresie obowiązków pracowniczych nie przysługuje uprawnienie do powstrzymania się od wykonywania pracy niebezpiecznej (art. 210 § 5 w zw. z art. 210 § 1 KP).

WYNAGRODZENIE ZA CZAS NIEŚWIADCZENIA PRACY – W JAKIEJ WYSOKOŚCI?

Wynagrodzenie za czas nieświadczenia pracy nie jest limitowane i jest wyliczane zgodnie z zasadami zawartymi w § 5 rozp. MPiPS z 29.5.1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 927). Zgodnie z tym zapisem, należy stosować zasady obowiązujące przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop, z tym że składniki wynagrodzenia ustalane w wysokości przeciętnej oblicza się z miesiąca, w którym przypadło zwolnienie od pracy lub okres niewykonywania pracy.

 

KONTAKT Z KANCELARIĄ  – PORADY PRAWNE, PROWADZENIE SPRAW SĄDOWYCH I PRZED ORGANAMI ADMINISTRACJI

Jeśli chciałbyś uzyskać poradę prawną, lub też zlecić poprowadzenie sprawy sądowej, reprezentowanie Ciebie w postępowaniu przed organami administracji w ww. zakresie lub w szczególności w sprawie przeciwko: ZUS, KRUS, lub Twojej jako pracownika, pracodawcy, w zakresie między innymi:

• odwołania od decyzji ZUS, w sprawie: prawa do emerytury, w tym prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, o rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną, rentę szkoleniową, podleganie ubezpieczeniu społecznemu, niepodleganie ubezpieczeniu społecznemu, jako pracownik, zleceniobiorca, przedsiębiorca itd., w sprawie kwalifikacji umów o dzieło, o umorzenie należności ZUS, świadczenia przedemerytalne, uzyskanie prawa do układu ratalnego, o zasiłek macierzyński, zasiłek chorobowy, inne świadczenia z ZUS, Odwołania od decyzji KRUS, itp.;
• w sprawie z zakresu prawa pracy: z odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę, odwołania od rozwiązania umowy o pracę, o wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, zapłatę odprawy, zapłatę ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, sprostowanie świadectwa pracy, itp.;

Zapraszam do kontaktu. Zachęcam również do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii w zakresie prowadzenia spraw: rodzinnych, spadkowych, z zakresu dochodzenia roszczeń (windykacji).