Czy ZUS błędnie naliczył wysokość Twojej emerytury?

 

Jeden z moich klientów zażartował, że pracownikom ZUS nie zdarza się dwa razy naliczyć tak samo wysokości kapitału początkowego. Zapewne jest w tym dużo przesady:) jednakże, warto przyjrzeć się swojemu naliczeniu kapitału początkowego, gdyż emeryturę mamy już do końca życia, a różnica nawet 300 zł miesięcznie w wysokości wypłacanego świadczenia daje nam w perspektywie 10 lat kwotę 36 000 zł. Czy ZUS błędnie naliczył wysokość Twojego kapitału początkowego – o tym w niniejszym wpisie….

Przede wszystkim należy wskazać, że liczba potencjalnych stanów faktycznych, oraz poziom skomplikowania przepisów i orzecznictwa powoduje, że niniejszy post należy traktować tylko jako przykładowe wskazanie błędów w zakresie wyliczenia wysokości emerytury….

 

I.

Jednym z błędów w zakresie wyliczenia wysokości świadczenia może być związana z kwestią różnicy wysokości zwaloryzowanych składek zawartych w decyzji zaliczkowej oraz w decyzji ostatecznej. Różnica wynikać może w szczególności z błędnej waloryzacji dokonanej przez ZUS, niewątpliwie zaś rozbieżności, które istnieją w przedmiotowym zakresie winny wzbudzić silne wątpliwości osoby ubiegającej się o wypłatę emerytury. (tak, też między innymi wyrok z dnia 6 lipca 2017 r. Sąd Apelacyjny w Szczecinie – Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych).

 

II.

W przypadku, gdy pracowałeś zagranica pojawić się może kwestia prawidłowego naliczenia Ci wynagrodzenia z przedmiotowy okres. W szczególności w zakresie tego czy  uwzględniono wszystkie składniki wynagrodzenia za pracę przy tzw. wynagrodzeniu zastępczym .

 

III.

Ponadto, istotnym jest w szczególności jakie okresy podlegają zaliczeniu przy ustalaniu świadczenia. Przykładowo można wskazać, że do ustalenia kapitału początkowego na dzień 1 stycznia 1999 r. wliczeniu podlega okres realizacji umowy o naukę zawodu (odmiennie natomiast praktyki zawodowe w ramach szkoły zawodowej). Tak, też między innymi wyrok z dnia 24 listopada 2016 r. Sądu Apelacyjnego w Szczecinie – Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych).

 

IV.

Należy pamiętać również, że istnieje możliwość zastosowania art. 17 ust. 1 ustawy emerytalnej dla osób, które w dniu 31 grudnia 1999 r. nie miały jeszcze ukończonych 30 lat., w takim przypadku okres ubezpieczenia mógłby zostać uznany za faktyczny okres, krótszy niż 10 lat.

 

V.

Dość częstą przyczyną zaniżania świadczenia przez ZUS bywa również kwestionowanie pod względem formalnym dokumentacji przedstawianej przez ubezpieczonego np. brak pieczątki imiennej osoby wystawiającej, jak również problemem może być fakt niezgłoszenia ubezpieczonego przez płatnika do ubezpieczenia.

 

Należy jednak wskazać, że nie możne bowiem obciążać ubezpieczonego niewykonywanie obowiązków przez jego pracodawcę. Na potwierdzenie tego stanowiska sąd pierwszej instancji powołał pogląd wyrażony w wyroku Sądu Najwyższego z dnia 6 kwietnia 2007 r., II UK 185/06, że dla uznania okresu zatrudnienia wykonywanego przed wejściem w życie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych za okres składkowy w rozumieniu art. 6 ust. 1 pkt 2 i art. 6 ust. 2 tej ustawy, nie jest wymagane wykazanie przez osobę ubiegającą się o emeryturę lub rentę opłacania przez pracodawcę składek na pracownicze ubezpieczenie społeczne. (por. wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z dnia 13 marca 2014 r., III AUa 1337/13). Tak, też między innymi wyrok z dnia 15 listopada 2016 r. Sądu Apelacyjnego w Szczecinie – Wydział III Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

 

VI.

Podkreślenia wymaga, że o wysokości podstawy wymiaru, jako jednego z elementów mających niewątpliwy wpływ na obliczenie kapitału początkowego decyduje wysokość uzyskiwanego przez ubezpieczonego wynagrodzenia (dochodu) stanowiącego podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne w okresie wskazanym do ustalenia tej podstawy. Sama wysokość zarobków, których pochodną jest podstawa wymiaru składki na ubezpieczenie społeczne, jest faktem mającym istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy (art. 227 k.p.c.) i może być przed sądem udowadniana wszelkimi środkami dowodowymi, przewidzianymi w Kodeksie postępowania cywilnego (vide: wyroki Sądu Najwyższego z: 2 lutego 1996r., sygn. II URN 3/95, opubl. OSNAPiUS 1996/16/239; 14 czerwca 2006r., sygn. I UK 115/06, opubl. OSNP 2007/17-18/257; 8 sierpnia 2006r., sygn. I UK 27/06, opubl. OSNP 2007/15-16/235; 4 lipca 2007r., sygn. I UK 36/07, opubl. LEX nr 390123; oraz wyrok Sądu Apelacyjnego w Szczecinie z 17 października 2006r., sygn. III AUa 509/06, opubl. LEX nr 253495).

Należy pamiętać o tym, że ciężar dowodu w w/w zakresie, spoczywa na ubezpieczonym, a więc jego zaniechania dowodowe mogą skutkować dla niego negatywnymi skutkami w postaci oddalenia odwołania.

 

VII.

Jednym z dalszych błędów powodujących zaniżenie świadczenia jest nieuwzględnienie dokumentacji pracowniczej i następnie przyjęcie minimalnego wymiaru podstawy za dany rok. Należy pamiętać, że ZUS kieruje się dokumentami, które muszą być zgodne z przepisami i dopiero w postępowaniu przed Sądem Pracy i Ubezpieczeń Społecznych prowadzone jest postępowanie dowodowe z udziałem świadków, których musi powołać odwołujący się. Zgodnie z treścią art. 6 k.c. oraz art. 232 k.p.c. to na ubezpieczonym, który domagał się ustalenia kapitału początkowego, ciążył obowiązek wykazania swoich rzeczywistych zarobków w spornych okresach zatrudnienia. Ewentualne ujemne skutki nieprzedstawienia dowodu obciążają stronę, która nie dopełniła ciężącego na niej obowiązku (vide: wyrok Sądu Najwyższego z dnia 15 lipca 1999 r., I CKN 415/99).

 

VIII.

Odnośnie pracy w spółdzielniach rolniczych warto wskazać, że Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 1 września 2010 r., II UK 80/10 (LEX nr 661515) stwierdził, iż kwalifikacja okresów składkowych według zasad określonych w art. 6 ustawy emerytalnej, przebytych przed 1 stycznia 1999 r. musi być dokonana na podstawie przepisów obowiązujących w okresie zatrudnienia osoby ubiegającej się o przyznanie prawa do określonego świadczenia.

Wynika to ze specyficznego charakteru pracy w spółdzielniach rolniczych oraz faktu, że kwestie te nie są szczegółowo uregulowane przepisami ustawy emerytalnej. Należy podkreślić, że wyznacznikiem pracy w spółdzielni nie był więc dzień pracy, ale szczególny miernik nakładu pracy, którym była dniówka obrachunkowa (dniówka inwentarzowa, także złoty obrachunkowy), a czasem stawki wynagrodzenia za poszczególne roboty. Za aktualny należy uznać pogląd Sądu Najwyższego, że w stosunku do członków rolniczej spółdzielni produkcyjnej istotne dla zaliczenia roku pracy do okresu zatrudnienia wymaganego do uzyskania renty inwalidzkiej lub emerytury jest przepracowanie w tym roku wymaganej ilości dniówek obrachunkowych, a nie faktyczny okres pozostawania w ubezpieczeniu (por. wyrok Sądu Najwyższego z dnia 24 maja 2012 r., II UK 255/11, LEX nr 1227191).

 

IX.

Warto przy tym wskazać, że ubezpieczony może posiadać prawo do podwyższenia wysokości emerytury do wysokości minimalnej, przy posiadaniu odpowiedniego wieku i stażu pracy. Do przedmiotowego stażu wlicza się w szczególności okres sprawowania przez ubezpieczonego opieki nad rodzicami, okres sprawowania opieki nad dziećmi (do 4 roku życia dziecka). Tak, też miedzy innymi wyrok z dnia 24 października 2016 roku Sądu Okręgowego w Gorzowie Wielkopolskim – Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.

 

X.

Warto podkreślić także to, że co do zasady, że kapitał zakładowy wyliczony przez ZUS, a więc przy uwzględnieniu okresu i zarobków uwzględnionych przez ZUS do ustalenia kapitału początkowego w pierwotnej decyzji – jeśli nie pojawiły się nowe dowody i okoliczności, co też podlega odpowiedniej ocenie Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych – powoduje, iż organ rentowy nie był uprawniony do ponownej oceny dowodów, na podstawie których pierwotnie ustalił wysokość kapitału początkowego. Tak, też między innymi w wyroku z dnia 17 sierpnia 2016r. Sądu Okręgowego/Sądu Pracy i Ubezpieczeń Społecznych w Częstochowie.

 

W tym miejscu, niejako w ostatnich słowach zachęcam do dwóch rzeczy:

1. Zapoznania się z moimi pozostałymi postami dotyczącymi prawa do emerytury.
2. Zachęcam także do tego by pamiętać, że emeryturę i jej wysokość – co do zasady – przyznawaną mamy już na całe życie, a więc jej prawidłowa wysokość rzutuje w znacznym stopniu na naszą późniejszą sytuację. Uzyskanie podwyższenia świadczenia nawet o kilkaset (a nawet kilkadziesiąt złotych) w perspektywie, każdego roku daje nam prawo do uzyskania wypłaty gwarantowanego świadczenia. Warto więc by sprawy tej nie zostawiać przypadkowi ale dokładnie kwestię przeanalizować.

 

W przypadku, gdybyś potrzebował porady prawnej w w/w, lub też innym zakresie, w szczególności w sprawie z zakresu prawa pracy, prawa ubezpieczeń społecznych, prawa rodzinnego, prawa spadkowego, w tym: z odwołania od wypowiedzenia / rozwiązania umowy o pracę, o zapłatę, z odwołania od decyzji ZUS itp. zachęcam do kontaktu.