Sąd Najwyższy zajął się sprawą sądowego dochodzenia przez pracownika premii, przy ,,okazji” rozstrzygając generalnie – w mojej ocenie – kwestię jak wskazał SN ,,zmowy stron w zakresie niedokumentowania wypłaty premii (wynagrodzenia za pracę)”. Sprawa jest o tyle ciekawa, iż Sądy niższych instancji zgoła odmiennie oceniły ten sam stan faktyczny….
Premia wypłacona gotówką od której nie odprowadzono składek i podatku.
Sąd I instancji ustalił, że początkowo pracownik miał otrzymywać premię na swój rachunek, następnie poprosił o wypłacanie mu premii gotówką „do ręki”. W tym zakresie strony ustaliły, że mniejsze kwoty premii będą wypłacane na konto po odciągnięciu składek na ubezpieczenie społeczne, zaś kwoty wyższe będą wypłacane powodowi gotówką w kwocie brutto „do ręki”. W takim systemie rozliczenia pozwana pracodawca i powód mieli „oszczędzać” na składkach na ubezpieczenia społeczne.
Dowodzenie faktów w postępowaniu sądowym.
Kwestia dowodzenia w zakresie tego czy wypłata wynagrodzenia następowała ,,do ręki”, czy też nie jest z zasady otwarta. Dość często w realiach prawa pracy bywa tak, że pracownik dostaje minimalne wynagrodzenie za pracę, resztę zaś wynagrodzenia ,,pod stołem”.
Dowodzenie faktów w tym zakresie ograniczone jest oczywiście realiami tego rodzaju sytuacji, ślady w/w mogą występować w mailach, teoretycznie również w innych dokumentach (np. pokwitowaniach odbioru gotówki), jak również wykazywane mogą być zeznaniami świadków, przesłuchaniem stron. Ocena konkretnego stanu faktycznego należy do Sądu Pracy. Wysoce problematyczną kwestią jest ustalenie w szczególności wysokości tego wynagrodzenia/premii.
Premia została wypłacona – ustalenia Sądu I instancji.
Sąd I instancji rozstrzygający sprawę przyjął, że:
„materiał dowodowy wykazał ponad wszelką wątpliwość, że powód otrzymał należne mu premie, których zapłaty dochodził. Pozwana przedstawiła wiarygodną wersję wydarzeń, popartą wydrukami wiadomości mailowych, które w sposób logiczny wytłumaczyła, oraz wydrukami z rachunków bankowych, według których pobrała w gotówce sumy zbliżone do wysokości premii należnych powodowi za grudzień 2013 r. oraz czerwiec 2014 r.”.
Premia nie została wypłacona – ustalenie Sądu II instancji.
Sąd II instancji przyjął zgoła odmiennie tj. że
,,całkowicie niewiarygodne były twierdzenia pozwanej, że wypłacenie powodowi premii z pominięciem list płac nastąpiło z jego inicjatywy i było „korzystne zarówno dla pracownika jak i dla pracodawcy”. Nawet gdyby hipotetycznie uznać te twierdzenia za prawdziwe, to oczywistym było, iż dla zabezpieczenia pozwana powinna zadbać przynajmniej o „uzyskanie pisemnego potwierdzenia otrzymania przez powoda znaczących kwot”, choćby „w przedsiębiorstwie praca odbywała się w małym, zgranym zespole, w którym panują relacje oparte na wzajemnym zaufaniu i koleżeństwie, stąd pozwana nie widziała potrzeby zabezpieczania się przed ewentualnymi roszczeniami pracowników”.
Rozstrzygnięcie Sądu Najwyższego.
Jak się wydaje wobec faktu, że spór dotyczył ustaleń faktycznych sprawa nie spełnia wymogów przyjęcia jej do rozpoznania, gdyż Sąd Najwyższy jest sądem prawa, a nie faktu i jest związany ustaleniami faktycznymi Sądu niższej instancji.
Nie jednak w niniejszym przypadku, co wskazuje też, że warto czasami walczyć do samego końca….
Sąd Najwyższy zajął się bowiem sprawą, gdyż jak wskazał:
Skarga kasacyjna zawierała usprawiedliwione podstawy kasacyjnego zaskarżenia ze względu na kwalifikowaną rozbieżność ustaleń faktycznych pomiędzy Sądami obu instancji, a w konsekwencji przeciwne zastosowanie przepisów prawa materialnego.
Kto miał rację w przedmiotowym sporze?
Sąd Najwyższy wskazał, że
Zmowa stron stosunku pracy o niedokumentowaniu wypłaty należnych pracownikowi świadczeń premiowych, dokonana z naruszeniem art. 462 § 1 KC w związku z art. 300 KP, powinna obciążać obie „zmawiające się” strony, które obarcza obustronne ryzyko bezprawnego ukrywania, zatajania lub braku obiektywnych możliwości zweryfikowania wypłat zatajanych lub „ukrytych” należności ze stosunku pracy, jeżeli obie strony takiego nielegalnego procederu zmierzały w taki sposób do pogwałcenia przepisów prawa pracy, ale także do nadużycia lub obejścia przepisów prawa podatkowego w sposób zagrożony sankcjami karno-skarbowymi, oraz obejścia obowiązku rzetelnego opłacania składek na obowiązkowe pracownicze ubezpieczenia społeczne i zdrowotne, co nie zasługuje na tolerancję jurysdykcyjną.
Co jednak w praktyce wynika z rozstrzygnięcia SN?
SN wskazał, że przy ponownym rozpoznaniu sprawy ,,najmniej nader (wysoce) utrudnione będzie udowodnienie wysokości spornego spełnienia żądań powoda, Sąd drugiej instancji przy prawidłowym wyrokowaniu powinien rozważyć uwzględnienie dyspozycji art. 322 KPC, które według utrwalonej judykatury znajdują odpowiednie zastosowanie przy rozstrzyganiu sporów ze stosunku pracy”.
Art. 322 Kodeksu postępowania cywilnego brzmi następująco:
Jeżeli w sprawie o naprawienie szkody, o dochody, o zwrot bezpodstawnego wzbogacenia lub o świadczenie z umowy o dożywocie sąd uzna, że ścisłe udowodnienie wysokości żądania jest niemożliwe, nader utrudnione lub oczywiście niecelowe, może w wyroku zasądzić odpowiednią sumę według swej oceny opartej na rozważeniu wszystkich okoliczności sprawy.
W mojej ocenie z powyższego wynika jeden praktyczny wniosek tj. naprowadzenie dowodów na fakt wypłaty/nie wypłaty wynagrodzenia za pracę lub premii przy niemożności ścisłego udowodnienia wysokości owego wynagrodzenia powoduje, że to Sąd Prac rozstrzygający sprawę z zakresu prawa pracy będzie musiał ocenić według swej oceny określoną kwotę.
KONTAKT Z KANCELARIĄ – PORADY PRAWNE, PROWADZENIE SPRAW SĄDOWYCH I PRZED ORGANAMI ADMINISTRACJI
Jeśli chciałbyś uzyskać poradę prawną, lub też zlecić poprowadzenie sprawy sądowej, reprezentowanie Ciebie w postępowaniu przed organami administracji, w w/w zakresie, lub w szczególności w sprawie przeciwko: ZUS, KRUS, lub Twojej jako pracownika, pracodawcy, w zakresie między innymi:
- odwołania od decyzji ZUS, w sprawie: prawa do emerytury w tym prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, o rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną, rentę szkoleniową, podleganie ubezpieczeniu społecznemu, niepodleganie ubezpieczeniu społecznemu, jako pracownik, zleceniobiorca, przedsiębiorca itd., w sprawie kwalifikacji umów o dzieło, o umorzenie należności ZUS, świadczenia przedemerytalne, uzyskanie prawa do układu ratalnego, o zasiłek macierzyński, zasiłek chorobowy, inne świadczenia z ZUS, Odwołania od decyzji KRUS, itp.
- w sprawie z zakresu prawa pracy: z odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę, odwołania od rozwiązania umowy o pracę, o wynagrodzenie za pracę, wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, zapłatę odprawy, zapłatę ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, sprostowanie świadectwa pracy, itp.
zachęcam do kontaktu, jak również zachęcam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii w zakresie prowadzenia spraw: rodzinnych, spadkowych, z zakresu dochodzenia roszczeń (windykacji).
