Wyrokiem z dnia 27.10.2020 r. Sąd Okręgowy w Szczecinie VI Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych zmienił decyzję ZUS na korzyść moich klientów, dotyczącą obowiązku uiszczenia przez nich kwoty 85 887,24 zł tytułem nieopłaconych składek. Zagadnieniem prawnym, które pojawiło się w sprawie, była kwestia nie wyrejestrowania działalności gospodarczej z ZUS, pomimo tego, że przestała być ona prowadzona.
Składki należne za okres zgłoszenia działalności w ZUS i CEIDG?
Zgodnie z prawem przedsiębiorcy zobowiązani są do opłacania składek na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne dopóki prowadzą działalność. Jednakże dość często bywa tak, że pomimo faktycznego zaprzestania prowadzenia działalności gospodarczej, przedsiębiorca nie dokonuje wyrejestrowania jej z systemu ubezpieczeń społecznych, jak również nie dokonuje innych czynności formalnych, np. nie wyrejestrowuje się z Centrum Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej (CEIDG).
W takim wypadku Zakład Ubezpieczeń Społecznych traktuje taką osobę jako czynnego przedsiębiorcę i dochodzi zapłacenia składek za okres, w którym nie były one uiszczane z powodu zamknięcia działalności gospodarczej. Sytuacja dla byłego przedsiębiorcy komplikuje się w szczególności, gdy dokonuje on zmiany miejsca zamieszkania, a Zakład Ubezpieczeń Społecznych nadal kieruje korespondencję na ,,stary” adres.
Podstawa prawna
Zgodnie z art. 13 pkt 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowemu, chorobowemu i wypadkowemu podlegają osoby prowadzące pozarolniczą działalność – od dnia rozpoczęcia wykonywania działalności do dnia zaprzestania wykonywania tej działalności, z wyłączeniem okresu, na który wykonywanie działalności zostało zawieszone na podstawie art. 36aa oraz przepisów ustawy z dnia 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców.
Jak brak faktycznego prowadzenia działalności oceniany jest w orzecznictwie Sądu Ubezpieczeń Społecznych?
Należy wskazać, że zgłoszenie i sam wpis do ewidencji działalności gospodarczej stanowi tylko podstawę rozpoczęcia pozarolniczej działalności gospodarczej w rozumieniu jej legalizacji i nie jest zdarzeniem ani czynnością utożsamianą z podjęciem takiej działalności. Tak więc domniemanie wynikające z wpisu do CEIDG może zostać obalone w toku postępowania dowodowego. Ciężar dowodu w tej sytuacji ciąży na kwestionującym stan rzeczy ujawniony w CEIDG. Podstawowe znaczenie dla objęcia ubezpieczeniami społecznymi ma fakt rzeczywistego wykonywania pozarolniczej działalności gospodarczej w sposób ciągły i w celach zarobkowych. Tak też mówi wyrok Sądu Apelacyjnego w Lublinie – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 1 lipca 2020 r. III AUa 926/19), nadto wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 27 lutego 2019 r. III AUa 835/18).
Jak wskazała natomiast Sąd Okręgowy w swym wyroku z dnia 20 grudnia 2019 r. VII U 3887/19
Zaprzestanie działalności gospodarczej, o którym mowa w art. 13 ust. 4 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, uchylające obowiązek ubezpieczenia, może być również okresowe i spowodowane przerwą w jej wykonywaniu. Musi to jednak wiązać się z wolą zaprzestania tej działalności w sposób definitywny, co winno znaleźć formalny wyraz w wyrejestrowaniu działalności z ewidencji działalności gospodarczej, względnie w jej zawieszeniu.
Jak definiować działalność gospodarczą?
W zakresie definicji i określenia tego, czy działalność gospodarcza jest prowadzona należy wskazać, że nawet wykonywanie niektórych czynności związanych z przedmiotem zarejestrowanej działalności gospodarczej nie zawsze będzie świadczyć o zamiarze prowadzenia tej działalności w niekrótkim okresie. To zamiar, a więc prowadzenie działalności gospodarczej w sposób zorganizowany i ciągły, ma znaczenie przy ocenie tego, jaki charakter należy nadać działaniom podejmowanym przez przedsiębiorcę w całym okresie prowadzenia działalności gospodarczej. O ile ciągłość wykonywania działalności nie musi polegać w każdym przypadku na codziennym podejmowaniu czynności związanych z przedmiotem tej działalności, to jednak ważne jest, aby czynności te charakteryzowała powtarzalność, która miałaby istotny wpływ na funkcjonowanie działalności gospodarczej od momentu jej zarejestrowania. W tym też przejawia się zamiar prowadzenia tej działalności. Rozpoczęcie działalności gospodarczej powinno być zatem działaniem konsekwentnym i przemyślanym pod względem organizacyjnym, technicznym, ekonomicznym, finansowym, marketingowym, handlowym. (tak też, wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku – III Wydział Pracy i Ubezpieczeń Społecznych z dnia 17 grudnia 2019 r. III AUa 796/19).
Jakie problemy w zakresie wykazania braku faktycznego prowadzenia działalności powstają w postępowaniu przed ZUS i Sądem Ubezpieczeń Społecznych?
Problematyczną kwestią jest wykazanie tego, czy działalność gospodarcza była faktycznie prowadzona czy też nie, zwłaszcza w kontekście tego, czy pomimo faktycznego niewykonywania usług lub wstrzymania produkcji można mówić o zaprzestaniu działalności. Bardzo ważną kwestią jest to, że organ ZUS, opierając się czy to na wpisie do CEIDG, czy też zgłoszeniu do ubezpieczeń społecznych, wyliczy wysokość zobowiązania i wyda w tym zakresie decyzję. W praktyce postępowania sądowego to adresat decyzji będzie musiał wykazać, iż faktycznie tej działalności nie prowadził. Nie udźwignięcie przez niego tego ciężaru dowodowego skutkować będzie tym, że będzie zmuszony opłacić składki, które de facto są nienależne.
Należy pamiętać, iż dobrze sporządzone odwołanie, zgromadzenie dowodów oraz sporządzenie odpowiedniej argumentacji wpływa na szanse powodzenia sprawy w sądzie – tym niemniej, jak wskazuje podany na początku wyrok Sądu, z ZUS-em można wygrać.
Porady i obsługa prawna spraw o umorzenie składek ZUS
Jako prawnik udzielam porad i prowadzę sprawy sądowe mające związek z decyzjami ZUS-u nakładającymi opłacenia składek za okres, w którym moi klienci de facto nie prowadzili działalności gospodarczej, lecz jej nie wyrejestrowali. Mogę również reprezentować Państwa w postępowaniach przed organami administracji lub w innych sprawach przeciwko ZUS czy KRUS. W szczególności są to:
- odwołania od decyzji ZUS w sprawie: prawa do emerytury, w tym także prawa do emerytury z tytułu pracy w warunkach szczególnych, o rentę z tytułu niezdolności do pracy, rentę rodzinną, rentę szkoleniową, o podleganie lub niepodleganie ubezpieczeniu społecznemu jako m.in. pracownik, przedsiębiorca czy też zleceniobiorca, w sprawie kwalifikacji umów o dzieło, uzyskania świadczenia przedemerytalnego, uzyskanie prawa do układu ratalnego, o zasiłek macierzyński, zasiłek chorobowy i inne świadczenia z ZUS,
- odwołania od decyzji KRUS, itp.
- sprawy z zakresu prawa pracy: odwołania od wypowiedzenia umowy o pracę, odwołania od rozwiązania umowy o pracę, o wynagrodzenie za pracę, o wynagrodzenie za pracę w godzinach nadliczbowych, zapłatę odprawy, zapłatę ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy, sprostowanie świadectwa pracy, itp.
Zapraszam do kontaktu, jak również zachęcam do zapoznania się z ofertą mojej Kancelarii w zakresie prowadzenia spraw: rodzinnych, spadkowych, z zakresu dochodzenia roszczeń (windykacji).
