Poniżej zamieszam treść interpelacji poselskiej oraz odpowiedź na nią – przesłane mi przez jednego z czytelników bloga. Na początku ,,wyciąg” z odpowiedzi na interpelację dotyczący najistotniejszej kwestii wejścia w życie przepisów.
,,Jednocześnie uprzejmie informuję, że w dniu 10 września br. odbyło się I czytanie poselskiego projektu ustawy z dnia 23 lipca br. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (druk 3840) oraz poselskiego projektu ustawy z dnia 3 września 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (druk 3887), które w swej treści zmierzają do zmiany vacatio legis ustawy. Wiodącym został projekt, w którym zaproponowane zostały również zmiany w zasadach opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego (druk 3887). Projekt został przyjęty i skierowany do II czytania. Z poważaniem Podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior Warszawa, 14 września 2015 r.”
Po II czytaniu na posiedzeniu dnia 23 września 2015 r. Komisja przedstawiła swoje sprawozdanie. Ustawa miała zostać przyjęta przy III czytaniu, większością głosów.
Kolejne posiedzenie Sejmu będzie miało miejsce 8, 9 października.
Poniżej treść interpelacji:
Interpelacja nr 34210 do ministra pracy i polityki społecznej w sprawie nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw Szanowny Panie Ministrze! Po otrzymaniu, podobnie jak zapewne wszyscy inni posłowie, wystąpienia osób skupionych wokół ruchu działającego pod nazwą „Matki na działalności gospodarczej”, postanowiłam wystąpić z niniejszą interpelacją, albowiem pewne poruszone w nim argumenty wydają się uzasadnione. Przedmiotem niniejszej interpelacji będzie zagadnienie nowo uchwalonej ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw, chociaż zagadnienia we wskazanym wyżej wystąpieniu stanowią asumpt do szerszej dyskusji na temat ubezpieczeń społecznych funkcjonujących w Polsce. Wprowadzona nowelizacja, która w zamierzeniu miała położyć kres występującym przypadkom uzyskiwania maksymalnych świadczeń po opłacaniu 1 lub 2 składek w maksymalnej wysokości, powoduje także inne skutki, być może nie zamierzone. W mojej ocenie należy zastanowić się nad skutkami jakie niesie ze sobą art. 22 ust. 3 ustawy, który stanowi, iż: „Jeżeli prawo do zasiłku osoby niebędącej pracownikiem powstało przed dniem wejścia w życie art. 1 pkt 8-12, a po wejściu w życie tych przepisów ma miejsce przerwa w pobieraniu zasiłku albo nastąpi zmiana rodzaju pobierania zasiłku przepisu art. 43 ustawy, o której mowa w art. 1 nie stosuje się.” Art. 43 stanowi zaś, iż: „Podstawy wymiaru zasiłku nie ustala się na nowo, jeżeli między okresami pobierania zasiłków zarówno tego samego rodzaju, jak i innego rodzaju nie było przerwy albo przerwa była krótsza niż 3 miesiące kalendarzowe”. Przepisy powyższe mogą powodować pozbawienie kobiety, która przebywa na zwolnieniu lekarskim np. z powodu zagrożonej ciąży, zasiłku macierzyńskiego, który by jej przysługiwał, w momencie kiedy rozpoczęła pobieranie zasiłku chorobowego. Wyłączenie w tym zakresie stosowania art. 43 ustawy może prowadzić do znacznego obniżenia podstawy wymiaru zasiłku, gdy ubezpieczony przez okres ostatnich 12 miesięcy pobierał przez większość czasu zasiłek chorobowy i ponowne wyliczenie podstawy wymiaru zasiłku następowałoby na podstawie art. 50 ust. 1 i 2. Zastosowanie 3-miesięcznej przerwy pomiędzy okresami pobierania zasiłków chroniło także takie sytuacje, bo występowały przynajmniej 3 miesiące z pełną podstawą wymiaru składek do wyliczeń. Autorzy listu apelują o wydłużenie vacatio legis dla tejże ustawy do 12 miesięcy. Trudno odmówić racji temu postulatowi zwłaszcza w świetle zasady ochrony praw nabytych. Wprowadzenie tejże zmiany pozwoli na to, aby kobiety, które prowadzą działalność gospodarczą będące w ciąży nie były zaskakiwane zmianą stanu prawa tuż przed rozwiązaniem ciąży. Jednocześnie zmiana ta pozwoli na to, by kobiety przedsiębiorcy, które planują zajście w ciążę, mogły podjąć tą decyzję w pełni świadome mając na uwadze ewentualną konieczność odprowadzania wyższych niż dotychczas składek na ubezpieczenie chorobowe. Trudno jest wymagać od kobiety, która już zaszła w ciążę, aby opłacała wyższą składkę przez 12 miesięcy. W związku z powyższym zwracam się z zapytaniem do Pana Ministra: Czy w zakresie powyższym były prowadzone konsultacje społeczne? Czy ministerstwo rozważało wprowadzenie dłuższego vacatio legis dla tejże ustawy? Czy w ocenie ministerstwa wprowadzona regulacja jest zgodna z ustawą zasadniczą? Poseł Iwona Kozłowska
Odpowiedź na interpelację nr 34210 w sprawie nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw Szanowna Pani Marszałek, Odpowiadając na przesłaną przy piśmie z dnia 26 sierpnia 2015 r., znak: K7INT34210, interpelację poseł Iwony Kozłowskiej dotyczącą nowelizacji ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw, uprzejmie przedstawiam, co następuje. W dniu 15 maja 2015 r. Sejm RP przyjął ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1066). Zgodnie z Uchwałą Nr 90 Rady Ministrów z dnia 29 października 2013 r. Regulamin pracy Rady Ministrów (M.P. z 2013 r. poz. 979) projekt ustawy był skierowany do uzgodnień międzyresortowych, konsultacji społecznych, jak również udostępniony w Biuletynie Informacji Publicznej Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej oraz Rządowego Centrum Legislacji, a także – po przekazaniu projektu do Sejmu – na stronach sejmowych. W trakcie prowadzonych konsultacji społecznych uwagę, iż zmiany dotyczące zasad ustalania podstawy wymiaru zasiłku dla osób niebędących pracownikami winny być wprowadzone w życie z zachowaniem 12-miesięcznego okresu vacatio legis, zgłosiła pismem z dnia 5 marca 2013 r. Krajowa Izba Gospodarcza. Ze względu na fakt, że przedmiotowe zmiany mają na celu uzależnienie wysokości zasiłku od opłacanych składek na ubezpieczenie chorobowe, a co za tym idzie również ograniczenie nadużyć polegających na tym, że po krótkim okresie opłacania składek następował długi okres wypłacania wysokich zasiłków, uwaga ta nie została uwzględniona. Pragnę w tym miejscu zaznaczyć, że w przypadku osób prowadzących działalność gospodarczą ubezpieczenie chorobowe jest ubezpieczeniem dobrowolnym. Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe stanowi podstawa wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe tj. zadeklarowana kwota nie niższa niż 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego przyjętego do ustalenia kwoty ograniczenia rocznej podstawy wymiaru składek (lub 30% minimalnego wynagrodzenia dla osób rozpoczynających prowadzenie działalności) i nie wyższa niż 250% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia. Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą, dowolnie, w ustawowych granicach, deklarować podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, tak aby w przypadku niezdolności do pracy otrzymać adekwatny zasiłek. Uchwalone przepisy wprowadzają zmiany jedynie w przypadku osób dobrowolnie podlegających ubezpieczenie chorobowemu, które przed powstaniem niezdolności do pracy podlegały ubezpieczeniu chorobowemu przez okres krótszy niż 12 miesięcy. Zmiany te dotyczą osób deklarujących podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe w wysokości przewyższającej ustawową najniższą podstawę wymiaru składek. Przyjęte przepisy uwzględniają wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 24 maja 2012 r. (sygn. akt P 12/10) i w konsekwencji przy ustalaniu podstawy wymiaru zasiłku uwzględniają poprzedni okres ubezpieczenia, jeżeli okres ubezpieczenia chorobowego rozpoczął się po przerwie nieprzekraczającej 30 dni od ustania ubezpieczenia chorobowego z innego tytułu. Ponadto pragnę zaznaczyć, że Trybunał Konstytucyjny w swym orzeczeniu z dnia 16 listopada 2010 r. (P 86/08) podkreślił, że względy sprawiedliwości społecznej rozumianej jako potrzeba zachowania równowagi pomiędzy sumą wpłaconych przez ubezpieczonego składek a sumą wypłaconych mu świadczeń wymagają korelacji pomiędzy wpływami ze składek a wypłatami zasiłku w ramach danej kategorii ubezpieczonych. Zasadzie sprawiedliwości społecznej nie odpowiada bowiem „dofinansowywanie świadczeń osób ubezpieczonych dobrowolnie przez osoby ubezpieczone obowiązkowo. Sytuacja taka nie byłaby w szczególności pożądana ani społecznie sprawiedliwa, zwłaszcza jeśli uwzględni się dodatkowe uprawnienia ubezpieczonych dobrowolnie, takie jak prawo podjęcia decyzji o przystąpieniu i wystąpieniu z systemu ubezpieczeń chorobowych, możliwość optymalnego wyboru momentu takiej decyzji oraz możliwość elastycznego (w granicach ustawowych) kształtowania podstawy wymiaru składki”. Dodatkowo Trybunał Konstytucyjny w uzasadnieniu wyroku z dnia 24 maja 2012 r. (P 12/10) stwierdził, że nadużycia są możliwe zarówno ze strony pracowników jak i przedsiębiorców, jednak „pole manewru” tych ostatnich jest w tym względzie wyraźnie większe, a podstawową formą jest długotrwałe pobieranie wysokich zasiłków po relatywnie krótkim okresie uiszczania stosownych składek na ubezpieczenie chorobowe. Należy również dodać, że prace nad przepisami powołanej ustawy trwały od jesieni 2012 r., czyli niemal 3 lata. Początkowo prace prowadzone były w ramach projektu założeń do projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw, a następnie procedowane były w ramach projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw. Jednocześnie uprzejmie informuję, że w dniu 10 września br. odbyło się I czytanie poselskiego projektu ustawy z dnia 23 lipca br. o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (druk 3840) oraz poselskiego projektu ustawy z dnia 3 września 2015 r. o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa oraz niektórych innych ustaw (druk 3887), które w swej treści zmierzają do zmiany vacatio legis ustawy. Wiodącym został projekt, w którym zaproponowane zostały również zmiany w zasadach opłacania składki zdrowotnej z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej w okresie pobierania zasiłku macierzyńskiego (druk 3887). Projekt został przyjęty i skierowany do II czytania. Z poważaniem Podsekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej Marek Bucior Warszawa, 14 września 2015 r.
